W chwili zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje wspólność majątkowa. Obejmuje ona wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania związku. Choć to domyślny ustrój majątkowy, nie zawsze odpowiada realiom życia rodzinnego i finansowego. Zdarza się, że tylko jedno z małżonków osiąga dochody lub że różnice w ich wkładzie w majątek wspólny są ogromne. W takich sytuacjach małżonkowie mogą zdecydować się na rozdzielność majątkową – dobrowolnie lub z pomocą sądu. Co warto wiedzieć na jej temat? Podpowiadamy!
Spis treści
Rozdzielność majątkowa w trakcie trwania małżeństwa
Choć wiele osób sądzi, że rozdzielność majątkowa może być ustanowiona wyłącznie przed ślubem, to w rzeczywistości możliwe jest jej zawarcie również w trakcie trwania małżeństwa. W tym celu obligatoryjne jest podpisanie odpowiedniej umowy majątkowej małżeńskiej, która przekształca ustrój wspólności majątkowej w ustrój rozdzielności. Warunkiem jej skuteczności jest zgoda obu stron oraz posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych. Po podpisaniu intercyzy każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem oddzielnie, zarówno tym nabytym przed jak i po podpisaniu umowy. W tym przypadku zgoda sądu nie jest wymagana.
Rozdzielność majątkowa może przybrać dwie formy – zwykłą oraz z wyrównaniem dorobków. W pierwszym przypadku każdy z małżonków zachowuje wyłączność majątkową nad tym, co nabył. W drugiej wersji małżonek, który w trakcie małżeństwa zgromadził mniejszy majątek, może żądać od drugiego wyrównania dorobku – najczęściej przy rozwodzie. Umożliwia to osiągnięcie sprawiedliwego podziału, nawet przy dużej dysproporcji zarobków lub wkładzie w życie rodzinne. W przypadku braku zgody między małżonkami lub gdy jeden z nich działa na niekorzyść drugiego, obligatoryjne może być wystąpienie do sądu z żądaniem ustanowienia przymusowej rozdzielności. Szczegółowe informacje w tym zakresie, znajdziesz w artykule blogowym: https://adwokatspiewak.pl/ustanowienie-rozdzielnosci-majatkowej/.
Jakie są konsekwencje ustanowienia rozdzielności majątkowej?
Decyzja o ustanowieniu rozdzielności majątkowej pociąga za sobą wiele konsekwencji prawnych, na które warto się przygotować. Przede wszystkim z chwilą jej wejścia w życie wygasa wspólność majątkowa, a wraz z nią majątek wspólny. Każde z małżonków staje się jedynym właścicielem swojego obecnego i przyszłego majątku. Oznacza to w praktyce, że nabyte po rozdzielności nieruchomości, wynagrodzenia czy inne dobra nie podlegają już wspólnemu zarządzaniu ani dzieleniu.
Małżonkowie nie ponoszą praktycznie żadnej odpowiedzialności za swoje wzajemne zobowiązania finansowe. Wyjątkiem są długi zaciągnięte wspólnie, np. w formie poręczenia. Z praktycznego punktu widzenia rozdzielność majątkowa może chronić jednego z małżonków przed skutkami nieodpowiedzialnych decyzji finansowych drugiego, szczególnie w obliczu potencjalnych długów lub szczególnie ryzykownych inwestycji. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie prawa rodzinnego, odwiedź stronę: https://adwokatspiewak.pl/prawo-rodzinne/.
Przymusowa rozdzielność majątkowa – kiedy sprawę rozstrzyga sąd?
Rozdzielność majątkowa może zostać orzeczona przez sąd, kiedy jeden z małżonków wystąpi z takim żądaniem i wykaże istnienie ważnych powodów. Takie postępowanie reguluje Art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową nawet wbrew woli drugiego małżonka, jeżeli istnieją ku temu odpowiednie przesłanki. Do najczęstszych przyczyn należą:
- trwonienie wspólnych środków przez współmałżonka,
- ukrywanie majątku,
- naruszanie interesów drugiej strony,
- prowadzenie działalności gospodarczej narażającej rodzinę na długi,
- trwała separacja faktyczna.
Sądowe postępowanie w sprawie rozdzielności majątkowej toczy się przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego. Złożony pozew musi zawierać nie tylko żądanie, lecz także jego uzasadnienie oraz dowody potwierdzające istnienie ważnych powodów. Mogą to być m.in. wyciągi z kont, faktury, świadectwa pracy czy zeznania świadków. Jeśli sąd przychyli się do żądania, rozdzielność majątkowa powstaje z datą wskazaną w wyroku – najczęściej od dnia wniesienia pozwu, a w wyjątkowych przypadkach nawet z datą wsteczną, jeżeli małżonkowie od dłuższego czasu nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.
